ज्ञानेंसे विज्ञानी उन्मनि निमग्न ।
द्वैत रूपें भग्न उरो नेदी ॥१॥
तोचि हा गोपाळ गोपिसंगे खेळे ।
गो गोपाळ मेळे नंदाघरीं ॥२॥
दृश्य द्रष्टा सर्व तितिक्षा उपरती ।
श्रुतीसी संपत्ति येथें जाण ॥३॥
निवृत्ति सधर गोरक्ष गयनी ।
ब्रह्मरूपी पूर्णी समरसे ॥४॥

सरलार्थ:

विशेष ज्ञानासह-प्रपंचज्ञानासह आत्मज्ञान व उन्मन अवस्थेमध्ये विलीन होते. द्वैताचे सर्वप्रकार जेथे नष्ट होतात, काहींच शिल्लक राहत नाही ।।१।। तोच हा गोपाळ श्रीकृष्ण गोपी बरोबर खेळतो अर्थात द्वैताचा खेळ मांडतो. गाई व गोपाळासंगे नंदाच्या घरी बाळक्रीडा करतो. असा हा अद्वैताचा खेळ द्वैतात चालु आहे ।।२।। दिसणारे ते दृश्य व पाहणारा तो द्रष्टा सहनशीलता व वृत्तिची स्थिरता-उपरम ही वेदाचे वैभव येथे आहे ।।३।। गोरक्ष गहिनीच्या आधाराने निवृत्ति धीर असून तो ब्रह्म स्वरूप श्रीकृष्णात पूर्णपणे एकरूप झाला आहे ।।४।।

भावार्थ:

ज्ञान म्हणजे स्वरुपाची ओळख व विज्ञान म्हणजे ब्रह्माच्या ठिकाणी जाणारी निश्चयात्मक बुध्दी आणी उन्मनी म्हणजे अवस्था, ते ब्रह्म ह्या तिन्ही मध्ये मग्न असते ते द्वैताला जवळ ही येऊ देत नाही. तोच हा गोपाळ सगुण रुप धारण करून गोपाळांच्या मेळ्यात गोपिकांबरोबर खेळत आहे व नंदा घरी वास करते. तो ब्रह्म द्रष्टा दृष्य द्रष्टत्व ह्या त्रिपुटीचा आधिष्टाता असुन तो तितिक्षा म्हणजे शम दम विकारांना सहन करणारा व उपरती म्हणजे वैराग्य ह्या श्रुतीनी सांगितलेल्या संपत्तीने युक्त आहे. निवृत्तिनाथ म्हणतात गोरत्ष व गयनी ह्या नाथांच्या वैचारिक आधाराने मी ह्या ब्रह्मस्वरुपाशी समरस झालो.