१२४ हिरण्यगर्भ माया अंडाकार छाया

हिरण्यगर्भ माया अंडाकार छाया ।
ब्रह्म असलया तेथें नेत ॥१॥
तें रूप वैकुंठ जीवशिवपीठ ।
मायेचा उद्धाट छायसंगें ॥२॥
माया ब्रह्म हरि माता पिता चारी ।
जीवशिव शरिरीं एक नांदे ॥३॥
निवृत्ति छाया जीवशिवमाया ।
वासना संदेहा लया गेली ॥४॥

सरलार्थ:

मायाविशिष्ट चैतन्य तो ईश्वर व त्याची ब्रह्माच्या आकाराने पडलेली सावली त्याची उपासना केली असता शुद्ध ब्रह्माच्या ठिकाणी घेवून जाते (निर्गुणी पावले सगुणी । भजता विकल्प धरिता जिव्हा झडे ।।) ।। १ ।। तोच वैकुंठ स्वरूप जीव व शिवाची बाजार पेठ आहे. त्यांच्या आकारानेच मायेचा घाट आहे ।।२।। माया व ब्रह्मस्वरूप हरिच असून त्यास येथे देवकी वसुदेव व नंदयशोदा असे चार आई बाप असून ते जीव व शिवरूपात या शरीरात नांदत आहे ।।३।। ते अविद्या मायोपधिक निवृत्तिची छाया-आकार असून आता संशयासह वासना विलीन झाली आहे ।।४।।

भावार्थ:

माया ब्रह्माच्या एकत्वाने जगदोत्पन्नाचा संकल्प सिध्द होऊन ते जगत ब्रह्म म्हणुनच प्रसवते किंवा हिरण्यगर्भ होऊन प्रसवते. ते ब्रह्म स्वरुप जीवशिवाच्या एकत्र येण्याचे मुळपीठ आहे. व त्याठिकाणी मायेचा छायारुप प्रवेश होऊन जगाचा भासमान होतो. ते परब्रम्ह व माया हे आईबाप होतात तोच हरि असुन व जीवशिव स्वरुपातील शरिरात अंशात्मक स्वरुपात असते. निवृत्तिनाथ म्हणतात, त्या स्वरुपाच्या ज्ञानाचा लाभ झाला की जीव शिव व शरिरसह सर्व लय होऊन वासना रहित होऊन वासनेचा लय होतो.

Leave a Reply 0

Your email address will not be published. Required fields are marked *