१४४ विस्तार विश्वाचा विवेकें पैं साचा
विस्तार विश्वाचा विवेकें पैं साचा ।
बोलताचि वाचा हारपती ॥ १ ॥
तें रूप श्रीधर कृष्णाचा आकार ।
सर्व निराकार एकरूपें ॥ २ ॥
नसतेनि जीव असतेनि शिव ।
तदाकार माव मावळली ॥ ३ ॥
निवृत्ति स्वरूप कृष्णरूप आप ।
विश्वीं विश्वदीप आपेंआप ॥ ४ ॥
सरलार्थ:
विश्वाच्या विस्ताराचा – विशालतेचा विचार वर्णन केला असता चारही वाचा नाहिशा होतात ।।१।। ते कृष्णाच्या आकाराने साकारलेले श्रीधराचे रूप निराकाररूपाने सर्व एकरूपच आहे ।।२।। नसलेल्या आभासरूप जीवाने व असलेल्या वास्तव शिव- ईश्वराने ब्रह्मस्वरूपाची गोष्टच मावळून गेली आहे ।।३।। हे कृष्णरूप म्हणजे निवृत्तिचे आत्मरूपच असून सर्व विश्वात या विश्वदिपाचा प्रकाश आत्मस्वरूपाने पडला आहे ।।४।।
भावार्थ:
जगत पित्याचे वर्णन करताना चारही वाणी लोप पावतात.परमात्म्याने कुठलेही रूप धारण केले तरी त्याची सर्व रूपे एकच आहेत.स्वरूप कुठलेही असले तरी ब्रह्मरूपाचा बोध झाल्याने भ्रमाचा नाश होतो. निवृत्तिनाथ म्हणतात, जगताचे मुळ रुप हे कृष्णरुपच आहे. व तो विश्वाचा दिप होऊन सहज वावरतो.