०४२ रूप नाम अरूप रूपाचें रूपस

रूप नाम अरूप रूपाचें रूपस ।
कांसवी डोळस निगमागमें ॥१॥
तो हा ब्रह्मामाजि गोपाळ सांगाती ।
यशोदे हो प्रति दूध मागे ॥२॥
जो रेखा अव्यक्त रेखेसिहि पर ।
दृश्य द्रष्टाकार सर्वाभूतीं ॥३॥
निवृत्ति तटाक चक्रवाक एक ।
वासनासि लोक गुरुनामें ॥४॥

सरलार्थ:

आकाराच्या रूपाने हे निराकारच असून आकारास सौंदर्य देणारे व कासवीची दृष्टी असलेले हे श्रीकृष्णरूप आहे. असे वेद व शास्त्रे प्रतिपादन करतात ।।१।। तोच ब्रह्मस्वरूप श्रीहरि गोपाळासमवेत खेळ खेळतो व यशोदेकडे प्रेमाने दुध मागतो ।।२।। अव्यक्तरूपाच्या पलिकडे जी रेषा तिच्याहि पलिकडे जे अधिष्ठान ब्रह्म; निरधिष्ठान दृश्य व दृष्ट्याच्या रुपाने सर्व भूतमात्रामध्ये आहे. ।।३।। निवृत्ति तिरावरी एक चक्रवाक पक्षी तो गुरु नामाने हाकां मारित आहे ।।४।।

भावार्थ:

जसे कासवीचे डोळे विशेष असतात त्याच्या माध्यमातुन ती पिलांचे पालनपोषण करते तश्या दृष्टीने पाहिले तर ज्याला रुप नाही असे निर्गुण परमतत्व नामाने रुपास आले. आहे. तोच परमात्मा गोपाळांना सांगाती घेऊन यशोदे कडे दूध मागत आहे. जे अव्यक्त रुप म्हणजे शुन्याचे प्रतिक आहे पण शुन्य दाखवताना ही गोलरेखा काढावी लागते म्हणजे तिला मर्यादा असते पण ह्याच्या शुन्यत्वाला मर्यादा नाहित. तो दृष्य, द्रष्टत्व व द्रष्टा ह्या त्रिपुटीलाही परे आहे. निवृत्तिनाथ म्हणतात जसे चक्रवाकाचे मैथुन दिसत नाही नर ह्या तर मादी त्या तटावर असते तसे गुरुकृपेने मी व वासना यांची भेट होत नाही.

Leave a Reply 0

Your email address will not be published. Required fields are marked *